Frieda Hunziker. Een vlucht naar Curaçao

Het Stedelijk Museum Schiedam presenteert een groot overzicht van het werk van de Nederlandse kunstenaar Frieda Hunziker (1908-1966). Speciale aandacht in de tentoonstelling Frieda Hunziker. Een vlucht naar Curaçao gaat uit naar de reis naar Curaçao die Hunziker in 1951 maakt. Ze vindt er volop inspiratie; haar geabstraheerde figuratieve schilderijen uit de jaren kort na de oorlog maken plaats voor vrijer kleurrijk werk. In de tentoonstelling wordt de blik van Frieda Hunziker, een passant op het eiland, gecombineerd met het perspectief van kunstenaars met wortels op Curaçao die met hun blik naar het eiland kijken: Serana Angelista, David Bade, Carlos Blaaker, Eugenie Boon, Avantia Damberg, Tirzo Martha, Shertise Solano en Gilleam Trapenberg. De tentoonstelling Frieda Hunziker, een vlucht naar Curaçao is te zien van 29 april t/m 3 september 2023.

Frieda Hunziker, Carnaval, 1958. Particuliere collectie

Gilleam Trapenberg, New Suns Series

Twee maanden op Curaçao
​Frieda Hunziker neemt in 1949 samen met nog tien anderen deel aan de tentoonstelling Kunst in Vogelvlucht in het Stedelijk Museum in Amsterdam, op initiatief van de KLM. Het levert Hunziker een aanbod op om een verre vliegreis naar keuze te maken op kosten van de KLM. Ze komt uit op Curaçao, op dat moment nog een kolonie van Nederland, en regelt dat ze er in de winter van 1951-52 twee maanden kan logeren in het tuinhuis van Het Curaçaosch Museum. In die tijd is het, zeker voor een vrouwelijke kunstenaar alleen, uitzonderlijk om lange tijd in het buitenland te werken. Eenmaal aangekomen is ze verwonderd door de warmte, de kleuren en de natuur en tekent ze dagelijks. Ook wordt ze er opgenomen door een kleine kring van Curaçaose kunstenaars, dichters en musici, die met elkaar bouwen aan een levendige eigen artistieke identiteit. Een sleutelrol is hierbij weggelegd voor het echtpaar Chris en Lucila Engels. Chris Engels is in 1948 ook de eerste directeur van Het Curaçaosch Museum. ​
​​
​Langdurige inspiratie
​Nog tot ver in de jaren vijftig werken de Curaçaose invloeden door in Hunzikers werk. Het wordt kleurrijker, lichter van kleur en abstracter. In plaats van een gestileerde, kubistische abstractie van de werkelijkheid, schildert ze vrijer, in losse kleurvlakjes of strepen. Ook Curaçaose motieven blijven terugkomen: cactussen, dieren en het landschap - al zijn deze slechts voor de goede verstaander te herkennen in haar vrijwel volledig abstracte werken. In de jaren zestig verandert het kleurenpalet van Hunziker opnieuw en worden haar schilderijen donkerder en robuuster. Ze sluit daarmee aan bij het abstract-expressionistische werk van tijdgenoten als Karel Appel.

Een bredere blik op Curaçao
​Hunzikers werk is op te vatten als een ode aan het eiland. Een liefdevol, maar ook een geromantiseerd beeld dat zich richt op de natuur en klimaat, maar minder op het sociaal-maatschappelijke aspect. De blik van Hunziker verbeeldt daarom slechts een deel van de realiteit van het eiland, waarin kolonisatie nog steeds zijn doorwerking heeft. Het museum belicht het verhaal van Frieda Hunziker daarom breder, kritisch en met de blik van nu. Hoe kijken huidige bewoners, of mensen die hun wortels op Curaçao hebben, naar het eiland? Op verschillende plekken in de tentoonstelling zijn koptelefoons te vinden, waarop verhalen te horen zijn van verschillende personen uit Schiedam en omgeving. ​
​​
​Hedendaagse interventies
​Ook geven hedendaagse kunstenaars hun visie op Curaçao met hun werk. Het gaat om Serana Angelista, eveneens grafisch ontwerper van de tentoonstelling, David Bade, Carlos Blaaker, Eugenie Boon, Avantia Damberg, Tirzo Martha, Shertise Solano en Gilleam Trapenberg. Ze snijden actuele sociale kwesties aan die spelen op het eiland, zoals identiteitsvorming onder invloed van meerdere culturen, de vervuiling door olieraffinaderij Isla en de soms problematische invloed van het toerisme. Gezamenlijk tonen zij dat de waaier aan achtergronden en identiteiten Curaçao maakt tot de plek die het eiland vandaag de dag is.

Eugenie Boon, Luangu, 2021. Collectie Stedelijk Museum Schiedam

Serana Angelista, uit de serie Paradox Paradis, 2016

Frieda Hunziker, Landschap, 1963. Collectie Stedelijk Museum Schiedam

Schiedammers en Curaçao ​
​In het verlengde van de tentoonstelling over Frieda Hunziker voeren co-curatoren Melisa Cijntje en Melany Evora samen met beeldend kunstenaar Tarona namens het museum gesprekken met jongvolwassenen uit Schiedam en omgeving met wortels op het eiland. Vanuit die gesprekken ontstaat in de Stadsgalerij van het museum een parallelle tentoonstelling genaamd Mens van de aarde - Hend'i mundu. Dit traject is onderdeel van het langlopende co-creatie- en participatieprogramma Mijn Schiedam van Stedelijk Museum Schiedam, waarbij mensen uit de stad onderwerpen in het museum agenderen en samen programma maken.
​​
​Fondsen
​De tentoonstelling wordt mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van: Gemeente Schiedam, Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds Schiedam Vlaardingen, het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap, De Groot Fonds, Zabawas, VriendenLoterij Fonds, Elise Mathilde Fonds en de Gravin van Bijlandt Stichting. De tentoonstelling in de Stadsgalerij is onderdeel van Mijn Schiedam en wordt mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van Fonds 21, Mondriaan Fonds, VSB Fonds en VriendenLoterij Fonds.

​Noot voor de redactie
​Je kunt je aanmelden voor een preview van de tentoonstelling op vrijdag 28 april 2023. Uiteraard is het ook mogelijk om de tentoonstelling op een later moment te bezoeken. Je kunt hiervoor individueel een afspraak maken via de contactgegevens hieronder. Geef hierbij aan of je graag Carlien Lammers (curator) of Catrien Schreuder (Hoofd Tentoonstellingen & Collecties) zou willen spreken. ​
​​
​Bijschriften afbeeldingen:

​Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: